قرارداد دوجانبه برق توافق نامه ای ست بین عرضه کننده برق شامل نیروگاه ها و خرده فروشان با مصرف کنندگان و مشترکان نهایی. این قرارداد تحت نظارت مستقیم شرکت مدیریت شبکه برق ایران ثبت میشود، این شرکت بهره بردار مستقل بازار برق است، همچنین دولت و وزارت نیرو نیز بر این قرارداد نظارت دارند، این حمایت در قالب تصویب نامه هیات وزیران اعلام شده است. در این مصوبه آمده است: ” کلیه مشترکان صنعت برق با قدرت مصرفی بالای پنج مگا وات موظفند برق مورد نیاز خود را از طریق قرارداد دوجانبه برق یا یا سایر روش های متداول در بورس انرزی تامین نمایند.
سابق بر این تامین برق صنایع ایران بصورت سنتی، مسستقیما از نهاد های دولتی مانند وزارت نیرو تامین میشد اما در سالهای اخیر ساختار عرضه انرژی برق در ایران تغییر کرد و از انحصار دولت خارج شد و نقش دولت بعنوان واسطه حذف شد. قرارداد دو جانبه به دو شکل قرارداد دوجانبه با نیروگاه و قرارداد دوجانبه با خرده فروشی تعریف میشود.
قرارداد دو جانبه مزایای زیادی دارد:
طبق مصوبه شماره ۸۲۳۷۵/ت۵۷۴۶۷ه مورخه ۲۰/۰۷/۱۳۹۹ هیات وزیران، تمامی شرکت های صنعتی که قدرت قراردادی پنج مگاوات به بالا را داشته باشند میتوانند از قرارداد دوجانبه استفاده کنند، این مصوبه ۶۹۰ واحد صنعتی را شامل میشد و اما طبق مصوبه شماره ۱۰۰/۲۰/۱۹۵۰۰/۱۴۰۱ موخ ۰۳/۰۳/۱۴۰۱ هیات وزیران،تمامی شرکت های صنعتی که قدرت قراردادی یک مگاوات به بالا را داشته باشند میتوانند از این قرارداد استفاده کنند که این مصوبه ۱۳۰۰۰ واحد صنعتی را در بر میگیرد.
در ادامه این روند، وزارت نیرو جهت تشویق واحد های صنعتی به تامین انرژی خارج از بازار برق، اعلام کرد که هزینه برق تمام واحد های صنعتی که همچنان برق خود را از شبکه برق تامین میکند ، با بالاترین قیمت بازار عمده فروشان* و با ضریب۱.۲محاسبه شوند، ( البته در قبض برق عنوان جریمه ۲۰درصد قید نمی‌شود). بنابراین واحد های صنعتی تشویق می‌شوند که جهت پایین آمدن هزینه و جلوگیری از ضریب ۱.۲، نیاز انرژی خودرااز طریق قرارداد دوجانبه با نیروگاه ، قرارداد دوجانبه با خرده فروش و بورس انرژی تامین کنند. همچنین وزارت نیرو این صنایع را موظف میکند که سالی ۱% تا ۵% از برقشان را برق سبز تهیه کنند (این مورد در قبض برق با عنوان ماده ۱۶ قید میشود).
برق سبز برقی است که از انرژی خورشیدی و بادی تولید میشود و برای حفظ محیط زیست بسیار مفید است.
در قرارداد دوجانبه در واقع تامین کننده ضمانت میکند که انرژی را برای مشترکین تامین کند و در این پروسه به هیچ نوع دستگاه یا کابل و تجهیزاتی نیاز نیست.
اگر شبکه توزیع برق اعلام مدیریت بار ( خاموشی) کند هیچ تفاوتی بین صنعت های دارای قرارداد دوجانبه وبورس انرژی با تامین برق از شبکه وجود ندارد. مدیریت بار هر ساله در بازه زمانی یکم خرداد ماه تا پانزدهم شهریور به دلیل گرمای هوا و پیک مصرف، اعمال میشود. اما صنایعی که روشن ماندن آنها حتی در شرایط مدریت بار دارای اهمیت است میتوانند طی قرارداد دوجانبه از دونوع برق با عناوین ۱- برق سبز و ۲- برق آزاد یا برق قطع نشو، استفاده کنند.
شایان ذکر است که پایش شبکه بر همه چیز اولویت دارد، بنابراین در شرایط خاص که مصرف انرژی به شدت بالا میرود با توجه به اولویت داشتن روشنی واحد های مسکونی این امکان وجود دارد که حتی صنایعی که از برق سبز یا آزاد ( برق قطع نشو) استفاده میکنند هم شامل مدیریت بار ( خاموشی) شوند.
همانطور که قبلا گفتیم قرارداد دوجانبه برق توافق نامه ای ست بین عرضه کننده انرژی و مصرف کننده انرژی، برای بستن این توافق نامه مراحل زیر طی میشود:
۱- مذاکره: طرفین درباره قرارداد دوجانبه و مزایای آن گفتگو میکنند و اطلاعات لازم بین طرفین رد و بدل میشود.
۲- تحلیل قبض: بعد از مذاکره،عرضه کننده از واحد صنعتی درخواست قبض برق یا شماره شناسه برق میکند تا ان را توسط کارشناسان تحلیل و بررسی کند و هزینه آن را مشخص کند.
۳- توافق سر قیمت: بعد از تحلیل و مشخص شدن هزینه برق و قدرت قرارداد ، طرفین قرارداد به توافق میرسند که قراد داد طی چه مبلغی و برای چه مدتی معتبر باشد.
۴- عقد قرارداد: با توجه به توافق انجام شده قرارداد بصورت رسمی بسته میشود.
۵- الحاقیه خرید نیابتی (مالک شبکه): مصرف کننده صنعت با مراجعه به مالک شبکه (شرکت توزیع برق یا برق منطقه ای) فرمی را با عنوان الحاقیه خرید نیابتی پر میکند و در آن مشخص میکند که تامین انرژی مورد نیاز توسط چه شخصیت حقوقی انجام شود و همچنین این امکان را به مالک شبکه میدهد که درصورت عدم تامین انرژی از جانب شخصیت حقوقی به هر دلیلی ،مالک شبکه برق مورد نیاز مصرف کننده را تامین کند.
۶- اعلام میزان مصرف ماه به ماه: مصرف کننده باید میزان مصرفی انرژی خود را بصورت ماه به ماه به تامین کننده اطلاع دهد.
۷- پرداخت صورتحساب: طبق قرارداد تامین کننده بصورت ماهیانه صورتحساب مصرف کننده را بر اساس میزان و ارزش انرژی مصرفی با اعمال مالیات بر ارزش افزوده، در پایان هر ماه تنظیم و به مصرف کننده اعلام میکند و مصرف کننده ظرف مدت ۳۰ روز ازا ارسال صورتحساب نسبت به پرداخت مبلغ صورتحساب اقدام میکند.
هزینه های برق بر اساس صورتحسابی که در پایان ماه به مصرف کننده اعلام میشود باید به حساب شرکت یا شخصیت حقوقی تامین کننده پرداخت شود.
همانطور که قبلا اشاره کردیم قرارداد دوجانبه تحت نظارت مستقیم شرکت مدیریت شبکه برق ایران ثبت میشود و قابلیت انعطاف بسیار بالایی دارد. علاوه بر آن در قرارداد شرایط دقیق تامین برق و میزان تعهدات طرفین بطور شفاف بیان میشود و مالک شبکه تحت هر شرایطی متعهد به تامین برق بصورت نیابتی خواهد بود.
این احتمال وجود دارد خرده فروش یا نیروگاه بنا به دلایلی موفق به تامین برق مصرف کننده خود نشود که در این حالت جای هیچ نگرانی وجود ندارد چراکه مالک شبکه به نیابت از صنعت، برق مصرف کننده را تامین میکند.
معمولا در قرارداد دوجانبه بندی به نام بند تعدیل درنظر گرفته شده است با این مفهوم که اگر بهای عمومی قیمت برق بواسطه افزایش سالیانه نرخ برق، افزایش بهای حامل های انرژی وسوخت نیروگاه ها و افزایش عمومی سطح قیمت برق، بالا برود مبلغ ذکر شده در قرارداد نیز با همان نسبت افزایش خواهدیافت.
خرده فروش به شرطی مجاز به فعالیت است که مجوز خرده فروشی خودرا از وزارت نیرو دریافت کرده باشد، بنابراین خرده فروش (تامین کننده) موظف است مجوز خود را به واحد صنعتی (مصرف کننده) ارائه دهد تا صنایع بتوانند ازسایت مدیرشبکه برق ایران ( IGMC)، فعال یاغیر فعال بودن خرده فروش را بررسی کنند.
همانطور که قبلا اشاره کردیم قرارداد دوجانبه باعث کاهش هزینه های انرژی برق مصرف کننده میشود، به این شکل که با پیشنهاد مالی بهتر و پایین تر از بهای بازار عمده فروشی منجر به کاهش بهای انرژی برق مصرفی وبه تبع آن کاهش ارزش افزوده و کاهش ماده ۱۶ (برق سبز) میشود که صرفه بالایی برای واحد صنعتی (مصرف کننده) دارد.
طبق قوانین در قرارداد حتی برای حجم یک کیلووات بر ساعت نیز میتوان قرارداددوجانبه بست. همچنین میتوان تنها بخشی از برق مصرفی را از خرده فروش طی قرارداد دوجانبه تامین نمود و از این بایت محدودیتی برای واحد صنعتی وجود ندارد.
مصرف کننده میتواند طبق قرارداد دوجانبه و توافقی که با تامین کننده ها دارد همه یا بخشی از برق مصرفی خود را از یک یا چند خرده فروش تامین کند و از این بابت محدودیتی برای مصرف کننده وجود ندارد.
مصرف کننده میتواند طبق قرارداد دوجانبه و توافقی که با تامین کننده ها دارد بطور همزمان از طریق یک یا چند خرده فروش و نیروگاه برق مصرفی خود را تامین کند و از این بابت محدودیتی برای مصرف کننده وجود ندارد.
مصرف کننده میتواند همزمان با تامین برق مصرفی از طریق بورس انرژی، بخشی از مصرف خودرا از طریق قرارداد دوجانبه ( چه باخرده فروش و چه با نیروگاه) تامین کند و از این بابت محدودیتی برای مصرف کننده وجود ندارد.
صنعت خرده فروشی در واقع به منظوراتصال مستقیم فرایند مالی بین نیروگاه( تولیدکننده) و مصرف کننده نهایی تشکیل شده است. خرده فروشی برق در واقع شخص حقوقی واسط بین عرضه کننده و مصرف کننده نهایی برق است که دارای مجوز خرده فروشی برق از وزارت نیرو است. خرده فروش برق، برق را بصورت عمده از نیروگاه های طرف قراراداد خود خریده و بصورت خرد به مصرف کنندگان ارائه میکند.
بطور کلی تامین برق از دو طریق انجام میشود ۱- بازار برق ( بازار عمده فروشی) ۲- خارج بازار برق
بازار عمده فروشی؛ برق مصرف کننده توسط مالک شبکه ( برق منطقه ای /شرکت توزیع) با نرخ آزاد بعلاوه جریمه تعیین شده از وزرات نیرو محاسبه و تامین میشود.
خارج بازار؛ در تامین خارج بازار مصرف کننده میتواند برق خودرا از سه طریق خرید کند، ۱- بورس انرژی ۲- قرارداد دوجانبه با نیروگاه ۳- قرارداد دوجانبه با خرده فروشی
در تامین برق از بورس انرژی، مصرف کننده میتواند با داشتن کد بورسی واز طریق کارگزار ، خرید خودرا از بورس انرژی بصورت نقدی انجام دهد. این خرید در ابتدای ماه و قبل از مشخص شدن میزان دقیق برق مصرفی است و شامل ریسک کاهش مصرف و یا عدم مصرف میشود. اما در قرارداد دوجانبه از خرده فروش یا نیروگاه، این ریسک وجود ندارد و این امکان وجود دارد که مصرف کننده در پایان ماه و پس از دریافت صورتحساب برق مصرفی در بازه زمانی سی روز بهای برق مصرفی را پرداخت نماید و در واقع تخصیص برق پس از مصرف انجام میشود و نیازی به پیش بینی نیست.
خرید برق از خرده فروش تحت قرارداد دوجانبه انجام میشود و طبق این قرارداد مصرف کننده میتواند برق مصرفی خود را با قیمت توافقی و مناسب و جدا از نرخ بازار در قرارداد تعریف کند که از نظر اقتصادی به صرفه تر و منجر به کاهش چشمگیر هزینه برق مصرف کننده خواهد شد.
در خرید از خرده فروش بدلیل انعطاف پذیری در قرارداد، امکان انتخاب مدت زمان و شرایط مختلف متناسب با نیاز مصرف کننده وجود دارد.
قرارداد دوجانبه | بورس انرژی | برق سبز
