صفحه اصلی / خدمات / بورس انرژی
در فرآیند تأمین برق از طریق بورس انرژی، مصرف‌کننده پس از دریافت کد بورسی و از طریق کارگزاران مجاز، امکان خرید برق به‌صورت نقدی را خواهد داشت.
این خرید معمولاً در ابتدای هر ماه و پیش از مشخص شدن میزان واقعی مصرف انجام می‌شود؛ ازاین‌رو همواره با ریسک‌هایی نظیر کاهش مصرف یا عدم تحقق مصرف پیش‌بینی‌شده همراه است
در این حالت، برق مستقیماً از طریق شرکت‌های برق منطقه‌ای یا شرکت توزیع با نرخ آزاد و جریمه‌های مصوب وزارت نیرو محاسبه می‌شود
در این حالت، سه گزینه برای خرید وجود دارد:
o از طریق بورس انرژی
o قرارداد دوجانبه با نیروگاه
o قرارداد دوجانبه با خرده‌فروشی برق
در بورس انرژی، هزینه برق پیش از مصرف پرداخت می‌شود؛ به این معنا که واحد صنعتی باید هزینه برق ماه آتی را پیش از شروع مصرف و حتی پیش از مشخص شدن میزان دقیق مصرف، واریز کند.
در مقابل، در قرارداد دوجانبه، پرداخت هزینه برق پس از مصرف و در بازه زمانی توافق‌شده با شرکت خرده‌فروشی انجام می‌گیرد.
از نظر زمان‌بندی، مهلت قانونی خرید برق در بورس انرژی تا ۲۷ام هر ماه شمسی است. بنابراین، عرفاً زمان پرداخت در قرارداد دوجانبه حدود ۶۰ روز دیرتر از بورس خواهد بود. به‌عنوان نمونه، برای تأمین برق مصرفی مهرماه، واحد صنعتی باید تا ۲۷ شهریور خرید خود را در بورس نهایی کند، در حالی‌که در قرارداد دوجانبه خرید و تخصیص برق تا سه روز پس از پایان دوره مصرف نیز امکان‌پذیر است.
در خرید از بورس انرژی، به دلیل پیش‌خرید برق، واحد صنعتی ناگزیر به پیش‌بینی مصرف ماه آتی است. از آنجا که این پیش‌بینی هیچ‌گاه نمی‌تواند کاملاً دقیق باشد، احتمال خطا وجود دارد.
اما در قرارداد دوجانبه، خرید برق پس از استعلام مصرف واقعی انجام می‌شود و بنابراین از دقت بیشتری برخوردار است.
در بورس انرژی، واحد صنعتی می‌تواند بر اساس الگوهای بارگذاری وزارت نیرو (کم‌باری، میان‌باری، پرباری) میزان و ساعات خرید برق خود را انتخاب کند که این موضوع می‌تواند صرفه‌جویی اقتصادی به همراه داشته باشد.
در قرارداد دوجانبه چنین امکانی وجود ندارد و هزینه برق به‌طور کلی بر اساس بار پایه محاسبه می‌شود.
البته، خرده‌فروش می‌تواند مابه‌التفاوت بار پایه و بازه‌های کم‌باری، میان‌باری و پرباری را مستقیماً از بورس خریداری کرده و به واحد صنعتی تخصیص دهد. در این حالت، واحد صنعتی هم از مزایای قرارداد دوجانبه و هم از مزایای مدیریت بار در بورس بهره‌مند خواهد شد.
قیمت برق در بورس انرژی و قرارداد دوجانبه بسته به شرایط بازار متفاوت است. گاهی خرید از قرارداد دوجانبه گران‌تر از بورس است و در برخی موارد نیز خرید از بورس مقرون به صرفه نیست. بنابراین انتخاب بین این دو روش باید بر اساس شرایط بازار و استراتژی مصرف‌کننده انجام گیرد.
ریسک عدم مصرف:
در بورس انرژی، خرید نقدی و پیش از مصرف انجام می‌شود. بنابراین اگر واحد صنعتی به هر دلیل موفق به مصرف برق خریداری‌شده نشود، متضرر خواهد شد. این ریسک در قرارداد دوجانبه وجود ندارد، زیرا تخصیص برق پس از مصرف واقعی صورت می‌گیرد.
ریسک نوسان قیمت:
قیمت برق در بورس به صورت روزانه و بر اساس عرضه و تقاضا تعیین می‌شود. در نتیجه، صنایع خریدار برق از بورس در معرض نوسانات شدید قیمتی قرار دارند. در حالی‌که در قرارداد دوجانبه، مبلغ برق به‌صورت ثابت و برای یک دوره مشخص (طول قرارداد) تعیین می‌شود و این ریسک عملاً حذف می‌گردد.
بورس انرژی چهار نوع برق را با قیمت متفاوت عرضه می‌کند:
در صورتی که خریدار بتواند الگوی مصرف انرژی خود را در ساعات مختلف به‌طور دقیق محاسبه کند، خرید برق از بورس انرژی به‌صورت تفکیک‌شده (کم‌باری، میان‌باری و پرباری) می‌تواند مزایای اقتصادی قابل توجهی برای واحد صنعتی به همراه داشته باشد. با این حال، انجام چنین محاسبات دقیقی نیازمند بهره‌گیری از یک تیم متخصص و کارآزموده در حوزه مدیریت انرژی است؛ موضوعی که بیشتر برای صنایع بزرگ با دیماندی در حدود ۱۰۰۰ مگاوات توجیه‌پذیر است، اما برای بسیاری از صنایع دیگر عملاً امکان‌پذیر نیست.
از سوی دیگر، ساعات کم‌باری، میان‌باری و پرباری توسط شرکت‌های توزیع یا برق منطقه‌ای هر استان تعیین می‌شود و این بازه‌ها به دلیل شرایط اقلیمی و جغرافیایی، در شهرهای مختلف متفاوت است. برای مثال، شرکت توزیع برق مشهد بازه پرباری را ۱۲ تا ۱۵ اعلام کرده است، در حالی که در خوزستان این بازه ۱۱ تا ۱۶ تعریف شده است. این در حالی است که در بورس انرژی، ساعات کم‌باری، میان‌باری و پرباری به‌صورت ثابت و یکسان برای کل کشور تعریف شده‌اند و معمولاً با ساعات اعلامی شرکت‌های توزیع همخوانی ندارند. به همین دلیل، بسیاری از واحدهای صنعتی ترجیح می‌دهند برق موردنیاز خود را از طریق قراردادهای دوجانبه و بر اساس بار پایه تأمین کنند.
از مهم‌ترین مزایای خرید بر مبنای بار پایه می‌توان به مفهوم پروفیل بار پایه یا بار مطمئنه اشاره کرد. در برخی صنایع، الگوی مصرف برق حالت سینوسی دارد و به دلیل تغییرات فرآیند تولید، میزان مصرف در برخی زمان‌ها به‌شدت افزایش و در زمان‌های دیگر کاهش می‌یابد. در قراردادهای دوجانبه، این نوسانات تا حدودی قابل چشم‌پوشی است و مصرف برق به‌صورت بار پایه یا مطمئنه در نظر گرفته می‌شود.
افزون بر این، خرده‌فروشان می‌توانند مابه‌التفاوت میان بار پایه و مقادیر واقعی مصرف در بازه‌های کم‌باری، میان‌باری و پرباری را از بورس انرژی خریداری کرده و به واحد صنعتی اختصاص دهند. به این ترتیب، واحد صنعتی هم از مزایای قرارداد دوجانبه بهره‌مند می‌شود و هم امکان تأمین انرژی مورد نیاز خود در ساعات متغیر را خواهد داشت.
قرارداد دوجانبه | بورس انرژی | برق سبز
